हिन्दू देवता भगवान श्री कृष्ण
हिन्दू देवताहरू मध्ये सबैभन्दा व्यापक रूपमा सम्मानित र सबैभन्दा लोकप्रिय, हिन्दू देवता विष्णुको आठौं अवतारको रूपमा श्री कृष्णको पूजा गरिन्छ । कृष्ण धेरै भक्ति पंथहरूको केन्द्रबिन्दु बने, जसले शताब्दीयौंदेखि धार्मिक कविता, संगीत र चित्रकलाको धनी उत्पादन गरेको छ ।
कृष्णको पौराणिक कथाका आधारभूत स्रोतहरू महाभारत महाकाव्य, हरिवंश पुराणहरू, विशेष गरी भागवत–पुराणका पुस्तकहरू हुन् । भाद्र कृष्ण अष्टमीका दिन कृष्ण यादव कुलमा जन्मेका थिए । वासुदेव र देवकीका आठौं छोराको रुपमा जन्म लिए । देबकी मथुराका दुष्ट राजा कंसाकी बहिनी थिइन् । देवकीको सन्तानले आफूलाई नष्ट गर्ने भविष्यवाणी सुनेर कंसले उनका छ सन्तानहरुको हत्या गरे । सातौं सन्तान बलरामलाइ रोहिणीको गर्भमा सारियो । तर कृष्णलाई यमुना नदी पारी गोकुलमा लगियोे, जहाँ उनलाई गोठालाहरूको नेता नन्द र उनकी पत्नी यशोदाले हुर्काए । बालक कृष्णलाई उसको शरारती मजाकका लागि मन पराइएको थिया । उनले धेरै चमत्कारहरू गरे र राक्षसहरूलाई पनि मारे । युवावस्थामा, गोठाला कृष्ण एक प्रेमीका रूपमा प्रख्यात भए, उनको बाँसुरीको आवाजले गोपीहरूलाई उहाँसँग उत्साहपूर्वक नाच्न घर छोड्न प्रेरित गर्यो । उनलाई मनपर्ने राधा थिइन् । लामो समयसम्म, कृष्ण र उनका दाजु बलराम दुष्ट कंसलाई मार्न मथुरा फर्के । पछि, राज्य असुरक्षित पाएपछि कृष्णले यादवहरूलाई द्वारकामा लगे र आफ्नो दरबार स्थापना गरे । कृष्णले धृतराष्ट्रका छोराहरू, पाण्डवहरू र पाण्डुका छोराहरू बीचको महायुद्धमा हतियार उठाउन अस्वीकार गरे, तर उनले अर्जुनको सारथीको रूपमा सेवा गरे । महाभारतको युद्ध भएको ३६ बर्ष पछि एक दिन यादव प्रधानहरू बीच झगडा भयो जसमा कृष्णका भाइ र छोराहरु मारिए । जङ्गलमा एक रुखमुनि बसिरहदा एक शिकारीले उसलाई मृग सम्झेर उसको बाण प्रहार गरे । पाइतालामा वाण लागि उनको मृत्यु भयो । भगवान बिष्णुले अनेक अबतारहरु लिएका छन् । तर श्री कृष्णलाई ६४ कलाले युक्त परम अवतार भनिन्छ । उनलाई धेरैले न्याय र सत्यका रक्षक मान्दछन् । उनलाई चतुर तथा छलिया पनि भनिन्छ । एक कथा अनुसार काठमाडौंमा चोभारको डाँडालाई आफ्नो चक्रले काटी पानी बाहिर पठाएर यहाँ गोपालबंशीहरुको राज्य उनले नै स्थापना गरेका थिए ।
